Trong biển và đại dương, có những dòng nước chảy tương tự như những dòng sông trên lục địa. Đó là các dòng biển hay còn được gọi là hải lưu. Do sự chênh lệch về nhiệt độ, độ mặn và tỉ trọng giữa các khối nước, các dòng biển khác nhau sẽ hình thành.Vậy bạn có biết các dòng biển lạnh và các dòng biển nóng thường có hướng chảy từ đâu đến đâu không? Cùng chiasetrithuc.com tìm hiểu qua bài viết này nhé!
Các yếu tố tác động đến dòng biển
Các dòng biển bề mặt lưu thông chủ yếu nhờ gió
Ở Bắc bán cầu chúng thường chuyển động theo hình xoắn ốc theo cùng chiều kim đồng hồ, còn ở Nam bán cầu thì chuyển động theo chiều ngược lại do hiệu ứng Coriolis. Tuy nhiên, trong một số dòng hải lưu lưu thông bởi gió thì hiệu ứng xoắn ốc Ekman làm cho dòng chảy tạo ra một góc nào đó so với hướng gió.Các dòng biển có thể lưu thông trên một quãng đường dài hàng nghìn ki-lô-mét.
Các dòng biển có ảnh hưởng rất lớn đến khí hậu của những vùng đất ven biển mà chúng chảy qua.
Dòng biển nóng làm tăng nhiệt độ không khí ở các vùng đất ven biển và tạo điều kiện nước biển bốc hơi tạo mây mưa nếu được gió đưa vào bờ, do đó vùng đất ven biển sẽ có khí hậu ẩm và mưa nhiều.
Trong khi đó, dòng biển lạnh làm giảm nhiệt độ ven bờ, hơi nước trong các khối khí qua dòng biển lạnh bị chặn lại hình thành sương mù ngoài biển, nên khối khí qua dòng biển lạnh vào bờ thường có tính chất khô hạn, hình thành nên hoang mạc ở các vùng ven bờ. Do đó, vùng đất ven biển sẽ có khí hậu lạnh khô và mưa ít, thậm chí là không có mưa.
>>> Đọc thêm: Tại sao có biển?
Các dòng hải lưu có tác động rất lớn đến lượng mưa, độ ẩm, sinh vật dưới biển của những nơi mà chúng chảy qua.
Những nơi gặp gỡ của các dòng biển nóng và lạnh cũng là những nơi có nguồn cá biển rất phong phú. Chính vì thế mà ở những nơi có các dòng hải lưu chảy qua, hoạt động đánh bắt thủy sản phát triển mạnh, ta thường xuyên bắt gặp các ngư dân đánh bắt hải sản. Ví dụ, ngư trường nổi tiếng thế giới ở vùng biển Newfoundland (bờ phía Đông của Bắc Mỹ) được sinh ra do sự tiếp xúc giữa dòng biển nóng Gulf Stream với dòng biển lạnh từ Bắc cực chảy về.
Thế nào là dòng biển nóng?
Trên thế giới hiện nay có hai loại dòng biển là dòng biển nóng và dòng biển lạnh. Khi nước biển chảy từ vùng biển lạnh sang vùng biển nóng, nhiệt độ của nó sẽ thấp hơn môi trường xung quanh nên được gọi là dòng biển lạnh. Ngược lại, khi nước từ vùng biển nóng chảy sang vùng biển lạnh khiến nhiệt độ ở đây cao hơn môi trường xung quanh sẽ tạo nên dòng biển nóng.
Các dòng biển nóng thường xuất hiện ở hai bên xích đạo, chảy theo hướng tây, gặp lục địa chuyển hướng chảy về cực. Các dòng biển lạnh thường xuất hiện ở khu vực gần bờ đông của đại dương, từ vĩ độ trung bình 30 – 40 độ chảy về hướng xích đạo, hòa cùng dòng biển nóng tạo thành những vòng hoàn lưu trên biển.
Dòng biển nóng có vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu toàn cầu. Chúng làm ấm các vùng đất ven biển mà chúng chảy qua, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các hệ sinh thái biển và hoạt động đánh bắt thủy sản. Ngoài ra, dòng biển nóng còn góp phần vào quá trình tuần hoàn nước trong đại dương và ảnh hưởng đến lượng mưa, độ ẩm của các khu vực ven biển.
Các dòng biển nóng thường có hướng chảy từ đâu?
Ở Bắc bán cầu
Đại Tây Dương:
- Dòng biển nóng Gulf Stream: Chảy từ vĩ độ thấp ở vùng xích đạo lên Bắc Âu và bờ phía Đông của Bắc Mỹ.
- Dòng biển nóng Guiana: Bắt đầu từ vùng xích đạo và chảy lên vĩ độ 30 độ Bắc.
Thái Bình Dương:
- Dòng biển nóng Kuroshio (Kuro Siwo): Khởi nguồn từ vùng xích đạo và chảy lên phía Đông Bắc.
- Dòng biển nóng Alaska: Chảy từ vùng xích đạo lên phía Tây Bắc.
Ở Nam bán cầu
Đại Tây Dương:
- Dòng biển nóng Brazil: Chảy từ vùng xích đạo về phía Nam.
Thái Bình Dương:
- Dòng biển nóng Đông Úc: Khởi nguồn từ vùng xích đạo và chảy về phía Đông Nam.
Hầu hết các dòng biển nóng ở cả hai bán cầu đều xuất phát từ vùng có vĩ độ thấp (hai bên đường xích đạo) rồi chảy theo hướng tây, khi gặp lục địa thì chuyển hướng chảy lên vùng có vĩ độ cao (vùng cực). Các dòng biển nóng và lạnh thường chảy đối xứng nhau qua bờ đại dương, tạo nên những vòng hoàn lưu. Điều này giúp điều hòa khí hậu và ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển cũng như khí hậu khu vực ven bờ.
So sánh dòng biển nóng và dòng biển lạnh
| Dòng biển nóng | Dòng biển lạnh | ||
| Giống nhau | Cả hai loại dòng biển đều được hình thành do sự ảnh hưởng của các loại gió thổi thường xuyên trên Trái Đất như gió Tín phong và gió Tây ôn đới. | ||
| Khác nhau | Nguồn gốc | Bắt nguồn từ vùng biển nóng, chảy sang vùng biển lạnh, có nhiệt độ cao hơn môi trường xung quanh. | Bắt nguồn từ vùng biển lạnh, chảy sang vùng biển nóng, có nhiệt độ thấp hơn môi trường xung quanh. |
| Vị trí xuất hiện | Hai bên xích đạo, chảy theo hướng tây và sau đó chuyển hướng lên cực. | Gần bờ đông của đại dương, từ vĩ độ trung bình 30 – 40 độ chảy về hướng xích đạo. | |
| Tác động khí hậu | Làm ấm không khí và tăng độ ẩm, gây mưa nhiều ở vùng ven bờ. | Làm lạnh không khí và giảm độ ẩm, dẫn đến khí hậu khô hạn và ít mưa ở vùng ven bờ. | |
Hiểu rõ về hướng chảy và tác động của các dòng biển nóng và lạnh giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về hệ thống khí hậu toàn cầu và tầm quan trọng của chúng đối với sự sống trên Trái Đất. Hy vọng bài viết trên hữu ích với các bạn!
